Stress - de echte epidemie

Leestijd: ± 15 minuten

Stress is zo langzamerhand de grootste, echte epidemie die er is. Vrijwel iedereen heeft tegenwoordig last van chronische (langdurige) stress. De corona crisis heeft stress eveneens enorm doen toenemen. Recente rapporten wijzen op een verviervoudiging! De continue negatieve stroom nieuws, de onzekerheid en de maatregelen die onze vrijheid inperken, hebben er toe geleidt dat mensen extra stress ontwikkelden.

We zien een toename van geweld. Op straat, maar ook thuis: 25.000 extra kinderen zijn thuis mishandeld tijdens de eerste corona golf. Dat noemen we acting out. De frustratie moet eruit. Stress gaat veelal gepaard met angst. Angst voor de toekomst, maar ook angst om ziek te worden. Dit is nu juist wat het ziek zijn kan bevorderen, maar wat je niet wilt.

Echter, stress komt niet van buiten jou. Je ontwikkelt het zelf. Wat we stress noemen,  is iets dat ervoor zorgt dat je verwerpt wat er gebeurt. Dat doe je doe je door denken en piekeren. Dat is de kernoorzaak. Het goede nieuws is, dat je kunt leren er zelf iets aan te doen.

Vormen van stress

Je kunt bewust stress hebben (je voelt je opgejaagd en onmachtig), maar ook onbewust: dat weet je dus niet. Onbewuste stress ontstaat door o.a. TV kijken, overmatig social media gebruik, chronische ontstekingen in je lichaam door slecht voedsel, piekeren en zo meer. De symptomen zijn dezelfde: eet- en drinkstoornissen, verslavingen, nagels bijten, moe, een hoog zittende ademhaling, veel roken, een verhoogde bloeddruk, aandachtsvermindering e.d.

Er bestaat ook oxidatieve stress en ontstekingsstress, die we hier niet behandelen, maar waar je wel aan moet denken en mogelijk anders voor moet gaan eten.

Oorzaken van stress

Perfectionisme, een groot verantwoordelijkheidsgevoel, geen nee kunnen of durven zeggen, altijd maar flink zijn, doorzetten, je niet laten kennen zijn allemaal kenmerken van 'sterke' mensen. Echter, daarmee ga je over je grens en kun je stress krijgen. Deze kenmerken komen meestal vanuit je opvoeding tot stand. Als het werk gerelateerd is,  is het lastig om er vanaf te komen.

Echter, je kunt het ook krijgen door de 'toestand in de wereld' als je daar veel van tot je neemt en gevoelig voor bent. TV kijken, van nieuws tot en met reclame, is psychisch vaak zwaar belastend, maar het werkt via je onbewuste brein stevig en gestaag door, tot je niet meer kunt.

Ook voeding kan een rol spelen. Veel koffie, drank, fast food, leidt tot verzuring van het lichaam, een verzwakt immuunsysteem en een hormonale onbalans, waardoor het mis kan gaan. Veelal is er sprake van een combinatie van factoren, die je zelf meestal niet (goed) ziet.

Gevolgen van stress

Stress kan leiden tot ziekte, maar ook tot een aanrijding met de auto. Stress maakt je gevoelig voor vele ziekten, doordat je immuunsysteem niet goed meer werkt. De invloed van stress is enorm, zowel op je gedachten, als op je lichaam en daarmee op je gezondheid. Piekeren, hart- en vaatziekten, slecht slapen, hoofdpijn, lusteloos, minder plezier, verhoogde bloeddruk e.d. Je zit niet meer lekker in je vel, je wordt prikkelbaar en je aandacht is niet meer goed bij wat je doet. Je valt terug op je overlevingsbrein.

Burn out: een extreme vorm van stress

Langdurige en ernstige stress kan leiden tot een burn out. Een burn out werd gerelateerd aan werk(druk), maar een gescheiden, alleenstaande moeder die thuis voor de kinderen zorgt kan dat ook hebben. Bij een burn out geven lichaam en geest aan, dat het zo niet meer verder kan, je bent meestal fysiek en emotioneel uitgeput. Je bent dan heel ver over je grenzen gegaan, zonder dat op tijd aan te geven, of, als je omgeving niet luisterde, ben je zelf toch maar gewoon doorgegaan. Er is een belangrijke les te leren, maar eerst wil je herstellen.

Dé valkuil bij herstel is terugval in het oude patroon. Je omgeving en vaak ook jij, begrijpen het niet, dus alles blijft hetzelfde. Echter, je moet eerst zelf erkennen en accepteren dat je een burn out hebt. Soms krijg je daar nog meer stress van. Het is niet anders. Je moet stoppen. Het moet echt anders. En dat kost tijd.

Hoe verminder je stress?

Voorkomen is beter dan genezen. Een beproefde strategie om stress te verminderen of te voorkomen is tweeledig: verminder de toevoer ervan en behandel wat er is aan stress. Zet jezelf op een nieuwsdieet: stop TV kijken (minstens het nieuws en praatprogramma's), de krant(en) lezen en minimaliseer het gebruik van social media. Als de stress werkgerelateerde is, is het soms lastiger, maar een andere afdeling, baas of zelfs werkgever, kunnen wellicht nodig zijn. Als je de toevoer van stress niet stopt, is 'oplossen' ook niet zo zinvol. 

 

Hoe behandel je stress op natuurlijke wijze?

Stress helen is voor iedereen een andere weg. Er is geen algemeen recept. Wel is het vaak zo dat therapie, lichaamsbeweging en anders eten helpen. Ga anders leven. Ga mediteren, veel buiten zijn, iets moeilijks leren e.d. Ga ook meer water drinken. Verander je gewoonten. Je eigen gedrag is de sleutel. Ook het gebruik van natuurlijke adaptogenen kan helpen. Rhodiola is er beroemd om (zie het artikel aan het einde van dit hoofdstuk). Ook zijn er goede resultaten behaald met CES (Cranio elektrotherapie stimulatie), al variëren de uitkomsten nogal, maar nimmer negatief.

Belangrijk is erkenning van je stress door jezelf, bewustwording (praten, lezen, mediteren, rust) en er iets gerichts aan doen. Daar kunnen we je bij helpen.

Op het diepste niveau ontstaat alle stress in jezelf. Als je volkomen in 'evenwicht' bent (en dat is bijna niemand), kan externe stress je niet raken. Belangrijk is hierbij dat je je realiseert dat stress een geprogrammeerde reactie kan oproepen, terwijl als je je er in hoge mate van bewust bent, je die stressreactie kunt sturen en verminderen.

 

Tenslotte over stress

Onderzoek maar eens of u stress heeft, de kans is groot. Er zijn vele stresstests op internet de vinden. Het is niet erg om stress te hebben, als het maar kort durend is. Dus pak het snel aan als je het hebt, liefst samen met iemand anders als het ernstig is of als je een burn out hebt.

Praat erover, toon je angsten en creëer een nieuw ritme om het samen aan te pakken. Er zijn ook zelfhulp sites, waar je zelf kunt proberen iets aan je stress te doen of zoek contact met je arts, psychotherapeut of je lokale GGZ of met ons. Veel succes!

 

Meer informatie over stress

Website(s):

  • burnoutenstress.nl (een landelijk netwerk gespecialiseerd in de begeleiding van mensen met stress- en burnoutklachten)
  • ggzgroep.nl (Geestelijke gezondheidszorg)
  • stress.org (American Institute of Stress) site met heel veel informatie 

Boek(en):

  • Je bent al genoeg - Mentaal gezond in een gestoorde wereld, Thijs Launspach (2022). Eenvoudig geschreven boek, dat zeer heldere inzichten biedt, achtergronden schetst en oplossingen biedt.

  • Fokking druk - Het ultieme anti-stressboek, Thijs Launspach (2018). Populair geschreven, humoristisch en praktisch.

Artikel(en):

 

Laatst bewerkt: 28-10-2023

Ω