Ritalin - een zware drug tegen drukte

Leestijd: ±25 minuten

Velen kennen het: Ritalin. Een 'medicijn' tegen 'ADHD'. Beide beweringen zijn eigenlijk niet waar: het is géén medicijn, maar een harde, synthetische drug. En, ADHD is ook géén ziekte.  

Methylfenidaat, de werkzame stof in ritalin, lijkt veel op cocaïne qua chemie en werking. Beiden zijn amfetaminen en vallen onder de opiumwet. 

Deze in Zwitserland ontwikkelde drug bleek mensen meer concentratie en alertheid te geven. 

Inmiddels slikken zo'n 150.000 kinderen jaarlijks Ritalin in Nederland. In totaal zo'n 225.000 mensen. 

ADHD is eigenlijk helemaal geen ziekte, maar een set symptomen: drukte, gebrek aan concentratie e.d.  hetgeen zelfs heel normaal is voor jongetjes, die willen ravotten op die leeftijd i.p.v stil zitten in de klas.

Historie van ritalin

De naam "Ritalin" is afgeleid van Marguerite "Rita" Panizzon, de vrouw van Leandro Panizzon, die de drug voor het eerst synthetiseerde in 1944. Rita was de eerste persoon die Ritalin nam en beschreef de effecten aan haar man.

In 1955 is het goedgekeurd voor medisch gebruik in de Verenigde Staten. Het werd verkocht door de Zwitserse farmaceut Ciba (nu Novartis).

In 2000 kreeg Alza Corporation goedkeuring van de Amerikaanse FDA voor het op de markt brengen van Concerta, een vorm van methylfenidaat met verlengde afgifte. 

In 2018 is het in Nederland goedgekeurd voor volwassenen, daarvoor werd het 'off label' toegestaan door artsen voor volwassenen.

Het wordt ook wel voor de behandeling van narcolepsie ('slaapzucht') voorgeschreven. 

Gevolgen van ritalin-gebruik

Methylfenidaat is voor kinderen (6-18) veruit het meest voorgeschreven medicijn in Nederland. Het kent 150 (!) mogelijke bijwerkingen¹, waaronder zeer ernstige, zoals suïcidaal gedrag, hartstilstand en plotselinge dood². Zeer vaak (>10%)  voorkomende bijwerkingen zijn slapeloosheid, hallucinaties, nervositeit, hoofdpijn, hartkloppingen, verminderde eetlust, anorexia, groeistoornissen, misselijkheid, en droge mond. Lees altijd de bijsluiter (download) zorgvuldig door.

¹ Farmacotherapeutisch Kompas Methylfenidaat N06BA04.

² Bijwerkingencentrum: mogelijk drie volwassenen dood door Ritalin, NOS Nieuws•Donderdag 27 april 2017, 01:41

Daarenboven is het een amfetamine: een drug, en is verslavend en valt onder de opiumwet. Ritalin werkt kortdurend (3-6 uur, verworden dan 3 tabletten per dag voorgeschreven) en Concerta langer (6-12u). Er zijn nog diverse, vergelijkbare medicijnen in gebruik, zoals atomoxetine (Strattera), dat zeer omstreden is.

De European Chemicals Agency (ECHA) classificeert methylfenidaat³ als "schadelijk bij opname door de mond" [Waarschuwing: Acute toxiciteit, oraal]. De Amerikaanse NIH plaatst er 24 (!) waarschuwingen bij in haar GFS-classificatie.

³ zie ook: Sigma-Aldrich; Material Safety Data Sheet for Methylphenidate hydrochloride (298-59-9), Product Number: M2892, Version 5.4(Revision Date 06/30/2014). Available from, as of November 25, 2015.

De stimulerende werking van amfetaminen wordt veroorzaakt doordat ze sterk inwerken op  dopamine en noradrenaline in de hersenen. Deze  neurotransmitters, zorgen ervoor dat signalen tussen hersengebieden overgebracht kunnen worden. Een toename van vooral noradrenaline geeft je als gebruiker het gevoel van extra uithoudingsvermogen en opgewektheid.  Wanneer amfetaminen uitwerken, zakken de dopamine en noradrenaline niveau’s onder het normale niveau, doordat alle reserves opgebruikt zijn en er dus een tijdelijk tekort aan deze stofjes ontstaan. Hierdoor kun je een zogenaamde dip ervaren: je voelt je erg moe, neerslachtig en kunt een tekort hebben opgelopen aan slaap en voeding, omdat amfetaminen de behoefte aan slaap en eten onderdrukken.

Misbruik van Ritalin door scholieren en studenten op bijvoorbeeld het schoolplein en hangplekken, is een zorgwekkende ontwikkeling³. Studenten gebruiken het om beter te studeren. Een halve Ritalin wordt voor €1 op het schoolplein verkocht.

Ritalin is in Nederland pas in 2018 geregistreerd door het CBG voor volwassenen. Echter, gebruik door volwassenen komt steeds meer voor en ook de soms zeer ernstige bijwerkingen.

² Bijwerkingencentrum: mogelijk drie volwassenen dood door Ritalin, NOS Nieuws•Donderdag 27 april 2017, 01:41

³ Ritalin - Feiten en cijfers over oneigenlijk gebruik van methylfenidaat en andere prestatie­ verhogende middelen, Trimbos Instituut (2019) Artikelnummer: AF1717

³ Schrikbarend veel misbruik van ADHD-medicatie onder Nederlandse studenten Nieuws | door Frans van Heest 18 januari 2021 | Uit onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen blijkt dat 16% van de studenten ADHD-medicatie gebruikt zonder recept. Dit is niet zonder gezondheidsrisico en kan zelfs dodelijke gevolgen hebben. De Groningse onderzoekers noemen het deze cijfers dan ook schrikbarend.

Het Lareb (Nederlands meld- en kenniscentrum voor bijwerkingen van geneesmiddelen) meldt steeds meer (ernstige) problemen daardoor bij volwassenen die het gebruiken.

Wetenschappelijk onderzoek naar ritalin

² Lee. Yooyeong  et al., A 24-Month Effects of Methylphenidate Use on Growth in Children and Adolescents With Attention Deficit Hyperactivity Disorder, Psychiatry Investigation (2022) 10.30773/pi.2021.0309

Een grote literatuurstudie (18 studies met in totaal 4868 deelnemers)  gaf aan dat: "Langdurige behandeling met MPH kan leiden tot vermindering van lengte en gewicht". 

Carucci, Sara et al., Long term methylphenidate exposure and growth in children and adolescents with ADHD. A systematic review and meta-analysis, Neuroscience and Biobehavioral Reviews (2021) doi: 10.1016/j.neubiorev.2020.09.031.

Recent grootschalig onderzoek in Nederland laat zien dat: "Er is een verhoogd risico op suïcidepogingen bij volwassenen tot 40 jaar na het starten met methylfenidaat en dit risico dient zorgvuldig overwogen te worden alvorens het voor te schrijven aan deze groep".

Stricker, Bruno et al., General practice database on mortality in adults on methylphenidate: cohort study, BMJ Open (2022) 10.1136/bmjopen-2021-057303 

Door het Lareb werd gemeld in 2017: "Tot april 2017 werden ongeveer 1200 meldingen van meestal ernstige bijwerkingen toegeschreven aan methylfenidaat gemeld aan het nationale Nederlandse Centrum voor Geneesmiddelenbewaking, waarvan 542 (45,2%) bij volwassenen". 

Betere bewaking veiligheid methylfenidaat voor ADHD wenselijk, Lareb, 24-04-2017.

Tenslotte over ritalin

Realiseer je dat je (arts) drugs aan je kind geeft als je Ritalin of Concerta gebruikt. Ga niet over één nacht ijs, pas in uiterste nood. En vergewis je ervan dat je de bijsluiter goed gelezen hebt. 

Ook hier lijkt gedrag een eerste keuze, om aan te passen en te zien of medicatie achterwege kan blijven. Daarnaast zijn er goede natuurlijke middelen, om te helpen, die bovendien zeer vele positieve bijwerkingen hebben. Bij zeer ernstige situaties kan medicatie dan bijdragen om het voor de persoon en de omgeving beter verdraagbaar te maken.

Meer informatie over ritalin

Website(s):

• hersenstichting (Hersenstichting Nederland)
• lareb.nl  (Nederlands meld- en kenniscentrum voor bijwerkingen van geneesmiddelen)
• ncrm.nl (Nederlands Comité voor de Rechten van de Mens)
• nurturedheartinstitute.com (De Nurtured Heart Approach omarmt De 3 Standen™: richtlijnen voor relaties die, als ze worden nageleefd, een krachtig middel worden om kinderen te transformeren. Unieke methode van Howard Glasser)

Boek(en):

• ADHD Does Not Exist: The Truth About Attention Deficit and Hyperactivity Disorder - prof. dr. Richard Saul (2015) We moeten anders leren kijken naar de problemen in plaats van te grijpen naar de achterhaalde diagnose waar dokters, farmaciebedrijven en zelfs patiënten zich aan vastklampen.

• ADHD is Not an Illness and Ritalin is Not a Cure: A Comprehensive Rebuttal of the (alleged) Scientific Consensus - dr. Yaakov Ophir (2023) Het boek integreert de belangrijkste kritieken, onthult massaal bewijs tegen de werkzaamheid en veiligheid van stimulerende medicijnen en biedt de belangrijkste oplossingen voor dit brandende sociaal-educatieve probleem.

• ADHD macht en misverstanden - Prof.dr. Laura Batstra (2022)
• Hoe voorkom je ADHD? Door de diagnose niet te stellen. - Prof.dr. Laura Batstra (2012) Fraai boek, met een andere en genuanceerde kijk op ADHD. 
• The ADHD Fraud: How Psychiatry Makes "Patients" of Normal Children - dr. Fred A. Baughman Jr. (2006) De bekende Amerikaanse neuroloog stelt dat er niets aan de hand is met drukke kinderen. 

• The Ritalin Fact Book: What Your Doctor Won't Tell You - dr. Peter R. Breggin M.D. (2002)

Artikel(en):

• ADHD Is Not an Illness, and Ritalin Is Not a Cure - dr. Yaakov Ophir, Haarets, 20 september 2019. Het is tijd om hardop te zeggen: ADHD is een verzonnen stoornis, ontstaan in het kielzog van de ontmoeting tussen kinderen met aandachtsproblemen en de eisen van een inflexibel onderwijssysteem. Bovendien is Ritalin geen medicijn, aldus dr. Ophir (Cambridge University & Israel Institute of Technology)

• Children's hyperactivity 'is not a real disease', says US expert - The Guardian, Sun 30 Mar 2014 08.01 CEST. De wereldwijd bekende neurowetenschapper prof.dr. Bruce D. Perry zegt dat kinderen het 'etiket' ADHD opgeplakt krijgen, terwijl er andere redenen kunnen zijn voor hun 'stoornis'. 

Video('s):

• Uitstekend en genuanceerd interview (1:00:58) met prof.dr. Laura Batstra over kinderen en opvoeden, je sociale omgeving, oordelen en idealiseren en ADHD: youtube.com/watch?v=CjUWR77Wv8c

Laatst bewerkt: 26-04-2024

Ω

PS. Wij hebben geen enkel belang bij welke leverancier van producten of diensten dan ook.