Autisme: oorzaak, gevolgen & aanpak?

Leestijd: ± 20 minuten

Er bestaan vele en soms vage definities van autisme. Wij hanteren het liefst de term autismespectrumstoornis (ASS). Het is waarschijnlijk (deels) een neuro-ontwikkelingsstoornis. Iedere autist is anders en is een volkomen uniek mens. Het is gewoon neurodiversiteit: de een zit hoog in het spectrum van neurodiversiteit, de ander laag¹. En het is zeker geen optelsom van symptomen, zoals in de DSM staat². We moeten af van het in hokjes en labels denken.

Kenmerken zijn meestal: (1) moeilijkheden in sociale communicatie en interactie en (2) beperkt, repetitief gedrag, van interesses of activiteiten. Ze hebben vaak moeilijkheden met hun omgeving, maar Je kunt je afvragen of dit aan de autist ligt, of aan zijn omgeving. Een label is snel geplakt, maar dekt de lading nooit en beschadigt de persoon. Vroeger werd Asperger en PDD-NOS onderscheiden; tegenwoordig vallen die ook onder het gehele autisme spectrum. Autisten hebben ook vaak last van (3) een angststoornis, depressie en slaapproblemen.

Ook hebben autisten enkele unieke eigenschappen: ze zijn meestal buitengewoon goed in één bepaald iets, en soms hoogbegaafd; ze denken vanuit details naar het geheel, bij de meeste andere mensen werkt dit andersom. Ook missen ze soms verbeelding (of werkt dit anders) en worden ze gemakkelijk (heftiger) overprikkeld.

Er zijn wel degelijk diverse inzichten in de oorzaken én oplossingen, die we ook hierna bespreken.

¹ Lord, prof.dr. Catherine et al., Autism spectrum disorder, The Lancet (2018) doi.org/10.1016/S0140-6736(18)31129-2

² Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders.

Historie van autisme

Halverwege de 19e eeuw werd in Engeland al over autisme geschreven. Daarvoor werden mensen met autisme ‘eenzelvig’ of ‘psychotisch’ genoemd. De Amerikaanse kinderpsychiater Leo Kanner beschreef in 1943 als eerste het infantiel of vroegkinderlijk autisme. Hij nam het woord over van de Zwitserse psychiater Eugen Bleuler (1857-1939). Hij gebruikte de term echter voor schizofrene patiënten die moeite hadden met andere mensen in contact te treden.

Pas in 1989, met het succes van de film Rain Man, een schitterende film met Dustin Hoffman in de hoofdrol, kwam er meer aandacht voor de diagnose en erkenning van normaal begaafde volwassenen met autisme. Voorheen kregen vooral kinderen met een verstandelijke handicap de diagnose.

Helaas wordt autisme door velen, waaronder medici, gezien als een stoornis of een ziekte. Met zo'n label wordt niemand geholpen, in tegen deel. Het kan erdoor voor de autist ondraagbaar worden, zo is onze ervaring. Gelukkig wordt het beeld langzaam aan positiever en is er meer en meer positieve ervaring in de maatschappij met autisme.

Ook is er een kentering te bespeuren in het denken over autisme: "Wij geloven ook dat autisme geen 'genezing' behoeft en moet worden gezien als een verschil, niet als een nadeel¹". In het Engels noemt men dit het Autism Spectrum Disorder (ASD).

¹ Engelse National Autistic Society in Is there a 'cure' for autism?

Oorzaken en gevolgen van autisme

Er zijn vele klinische studies naar autisme gedaan. Om het eenvoudig te houden, zijn er ten minste vier groepen onbalansen aan te wijzen die een rol (kunnen) spelen:

een teveel aan gifstoffen (o.a. zware metalen zoals kwik, lood, aluminium, cadmium e.d.);
een tekort aan essentiële mineralen en/of sporenelementen (w.o. zink en magnesium);
een ziek microbioom (ongezonde darmflora);
een trauma in de vroege ontwikkeling van het kind (hechtingsproblematiek), waarbij een gestoorde interactie tussen moeder en kind zou kunnen leiden tot autisme (zie laatste artikel).

Daarnaast treden er vaak vervelende neveneffecten op:

overprikkeling (je hersenen kunnen ze niet goed alles verwerken);
migraine en hoofdpijn en soms ook oogmigraine (uitval delen zicht);
slaapproblemen;
angsten en depressie.

Het teveel aan prikkels kan bij een autist sneller lijden tot migraine, angsten en depressie. Structuur en regelmaat is voor veel autisten essentieel. Structuur in hun taken, hun werk, een planning, dat geeft rust in het hoofd. Verandering in omstandigheden en/of omgeving vereist meestal een forse aanpassing van hen en kunnen zwaar belastend voor hen zijn.

Natuurlijke manieren om gedrag te verbeteren

Een bijzondere Nederlandse manier om autisme te helpen verbeteren is de CEASE-therapie van de Nederlandse arts Tinus Smits. Hij houdt het ontstaan ervan op de stapelziekte: een opeenstapeling van giftige stoffen, die je via vaccins (kwik in thiomersal), milieuvervuiling, medicatie en amalgaan vullingen binnenkrijgt en die zware oxidatieve stress veroorzaken, waardoor er schade aan het neurologische systeem ontstaat. Middels detoxificatie, aanvullen van mineralen en homeopathie heeft hij bewezen honderden kinderen in hun gedrag sterk te verbeteren. Inmiddels is daar ook een een wetenschappelijke indicatie van gepubliceerd in het gerenommeerde vakblad Neuroscience and Biobehavioral Reviews (2021).

Ontgifting of het detoxen van zware metalen (kwik, cadmium, arsenicum, e.d.) kan helpen. Dit is inmiddels ook wetenschappelijk aangetoond. Hulpmiddelen hierbij zijn o.a. zeoliet, chlorella en NAC. (NAC helpt het veel voorkomende tekort aan de lichaamseigen superantioxidant glutathion weer aan te vullen en verregaande oxidatieve celstress te verminderen) Meestal dient ontgifting langdurig 1-2 jaar gedaan te worden. Laat oude amalgaan vullingen professioneel verwijderen.

Het lijkt erop dat er een associatie is van autisme met tekorten van o.a. de volgende mineralen: Magnesium, zink, calcium. Daarnaast een tekort aan het co-enzym Q10 en antioxidanten, aanvulbaar via NAC. Ook cobalt, aanwezig in vitamine B12, is essentieel.

Yasuda, Hiroshi, et al. Infantile zinc deficiency: Association with autism spectrum disorders, Nature, 2011, DOI: 10.1038/srep00129

Baj, dr. Jacek, et al.Autism spectrum disorder: Trace elements imbalances and the pathogenesis and severity of autistic symptoms, Neuroscience & Biobehavioral Reviews, Volume 129, October 2021.

Het is zinvol de concentratie van sommige mineralen te meten, en een suppletie van enkele hiervoor genoemde, kan al een verschil maken.

Ook is er een duidelijk verband tussen het microbioom in de darm en autisme. Een MTT-behandeling (reiniging van de darm en een poeptransfusie van een gezonde donor) liet zien in het gezaghebbende tijdschrift Nature dat: "Alle deelnemers met autisme werden twee jaar na het stoppen van de poeptransfusie-behandeling opnieuw geëvalueerd, en wij constateerden significante verbeteringen van zowel de spijsvertering als de gedragssymptomen. De autismesymptomen bleken aanzienlijk te zijn verbeterd sinds het einde van de behandeling." Aanvulling middels probiotica (bijv. kefir) is dan ook zinvol.

Kang, Dae-Wook, et al.,Long-term benefit of Microbiota Transfer Therapy on autism symptoms and gut microbiota, Nature, (2019) doi.org/10.1038/s41598-019-42183-0

Tenslotte blijkt dat muziek spelen de spreekvaardigheid bij sommige autisten verbetert. Door het spelen van muziek, inclusief bewegen, wordt de verbinding tussen de gebieden van Wernicke en Broca in de hersenen verbeterd.

Wan, Catherine Y. and Gottfried Schlaug, Neural pathways for language in autism: the potential for music- based treatments, Future Neurology (2010).

De neveneffecten zo goed mogelijk verminderen of stoppen

Voor de bestrijding van migraine is 2x200mg/d Q10 (variant: ubiquinol) meestal effectief: "De resultaten van deze studie toonden aan dat CoQ10-suppletie de frequentie, de ernst en de duur van de migraineaanvallen aanzienlijk verminderde in vergelijking met de placebogroep".

Nattagh-Eshtivani, Prof.dr. Elyas et al., The effect of Coenzyme Q10 supplementation on serum levels of lactate, pyruvate, matrix metalloproteinase 9 and nitric oxide in women with migraine. A double blind, placebo, controlled randomized clinical trial, European Journal of Integrative Medicine, Volume 21, August 2018, Pages 70-76. doi.org/10.1016/j.eujim.2018.06.009

Ook gember (2g extract of puur) helpt goed tegen migraine: "Conclusies Gember is veilig en effectief bij de behandeling van migrainepatiënten met pijnuitkomsten beoordeeld na 2 uur.".

Chen, Liyan, Zhiyou Cai, The efficacy of ginger for the treatment of migraine: A meta-analysis of randomized controlled studies, American Journal of Emergency Medicine, 2021 Aug;46:567-571. doi: 10.1016/j.ajem.2020.11.030.

Martins PhD., Laís Bhering, et al., Double-blind placebo-controlled randomized clinical trial of ginger (Zingiber officinale Rosc.) addition in migraine acute treatment, Cephalalgia, May 2018, DOI: 10.1177/0333102418776016

Voor het beter slapen gebruik je liever geen melatonine, maar 5-htp, die het lichaam zelf omzet in melatonine wanneer dat nodig is. Ook valeriaan kan bijvoorbeeld helpen.

Een praktijkvoorbeeld met psychotherapie

In onze praktijk hebben we een jonge, zwaar autistische vrouw mogen coachen. Na een lange en diepe luistersessies zonder oordelen en alles te erkennen wat ze vertelde, hoe bizar het soms ook klonk, waren we zo ongeveer de eerste die haar 'zagen' en erkende. Niet als een zieke, maar als iemand met een bijzonder talent. We konden het ook voelen, wat zij doormaakte met haar label: ze kon helemaal nergens meer terecht. Nog nooit eerder had ze zo'n glimlach en blijheid over haar heen, na vele uren luisteren, 100% aandacht en een enkele opmerking van onze zijde. Dat hielp haar over haar schaamte en label heen. Toen we haar stoornis als een talent benoemde, en ze er openlijk voor uit durfde te komen, vond zij kort erna een baan als nanny in een autistisch gezin, waar ze een opmerkelijk goed contact had met een autistische kind aldaar, waar zij de zorg voor had.

Tenslotte: beter omgaan met autisme

Autist zijn betekent niet alleen dat je een beperking hebt, maar dat je ook een extra talent hebt, dat anderen missen. Anderen kunnen daar meestal niet of slecht mee omgaan, maar dat ligt vooral aan hen.

Onwetendheid of onbekendheid maakt vaak dat men er niet goed mee omgaat. Er zijn in Nederland zelfs bureaus die autistische mensen aan werk helpen en begeleiden. Orienteer je goed, er is veel mogelijk om jouw leven wat gemakkelijker te maken, ook voor je omgeving.

Meer informatie over autisme

Website(s):

autism.org (site van het Autism Research Institute, U.S.A.)
autism.org.uk (Engelse National Autistic Society)
autisme.nl (Nederlandse Vereniging voor Autisme)
autismsciencefoundation.org (ASF is een non-profitorganisatie die zich inzet om mensen met autisme en hun families te ondersteunen door wetenschappelijk onderzoek te financieren om de oorzaken van autisme te begrijpen en betere behandelingen te ontwikkelen)
ihs-headache.org (International Headache Society)
nederlandsautismeregister.nl (site van samenwerking tussen de NVA, CZ en VU. Erg traditioneel en gericht op verslaglegging, symptoombestijding middels therapie en medicijnen en trends)
passieenautisme.nl (mooie site van autist Jeffrey Wijkhuisen)
tinussmits.nl (site van dokter Tinus Smits, die de CEASE-therapie uitvond om vele autistische kinderen sterk in hun gedrag te verbeteren en vele honderden artsen hierin heeft opgeleid)

Boek(en):

Autisme - De wanhoop voorbij - Tinus Smits (2012) Onthullend boek over oorzaak én mogelijke (gedrags)verbetering bij autisme;
Autisme en het voorspellende brein - Absoluut denken in een relatieve wereld - Peter Vermeulen (2021) Wat diepgaander boek van een Belgische kenner;
Autism in Adults - dr. Luke Beardon (2021). Dit boek breekt het label af en is een viering van wat het betekent om autistisch te zijn - van de passie, eerlijkheid, humor, gebrek aan ego, loyaliteit en betrouwbaarheid die jou, of je geliefde, zo'n geweldig persoon maakt.
Ik ga geen boek schrijven - Jeffrey Wijkhuisen (2021) Kort boekje (70 pagina's) van een autist die zijn eigen ervaringen helder beschrijft en hoe hij zijn 'beperking' overwonnen heeft.
The Reason I Jump: One Boy's Voice from the Silence of Autism - Naoki Higashida (2014) Het verhaal van een 13-jarige autistische jongen over zijn innerlijke wereld en overlevingsstrijd en het onbegrip en het "label van beperkt" te dragen.

Artikel(en):

Autism spectrum disorder: Trace elements imbalances and the pathogenesis and severity of autistic symptoms, Baj, dr. Jacek, et al. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, Volume 129, October 2021, Pages 117-132.
Autisme als reactie op trauma in de vroege ik-ontwikkeling, Karen Sucaet, masterthesis van haar bij de beroemde Belgische klinische psycholoog en psychoanalist Prof.dr. Paul Verhaege (2009).

Video('s) en film(s):

The Reason I Jump - directed by Jerry Rothwell op basis van het gelijknamige boek.
The Reason I Jump - audiobook in het Engels (2:28:03) dat gratis beschikbaar is op youtube.com/watch?v=UE9PAT2dG8c Lees ook eens de ontroerende commentaren van de ouders van autisten ...

Laatst bewerkt: 24-03-2024

Ω