Vis, kun je dat nog veilig eten?

Leestijd: ±15 minuten

Vis is gezond hebben we geleerd. De laatste jaren is de realiteit echter anders: vis bevat o.a. kwik (het giftigste metaal op aarde), PCB's, dioxine en micro-plastics. Dit alles zorgt ervoor dat vooral vette vis inmiddels een gezondheidsrisico is. 

Historie van vis eten

Van oudsher is het eten van vis gezond. Volkeren die op vis leefden waren buitengewoon gezond. Onderzoek heeft aangetoond, dat er vele voedingsstoffen in vis zitten, die goed zijn voor de mens. We hebben allemaal wel gehoord van omega-3, dat hartziekten helpt voorkomen. Ook bevat vis vele vitaminen en mineralen, die we anders minder gemakkelijk binnenkrijgen. Eénmaal in de week vette vis, dat was het devies!

Huidige situatie en de gevolgen van vis eten

De gevolgen van ons sterk verontreinigde milieu voor vis en de mens zijn ernstig. Hierna tref je de meest voorkomende vervuilingen aan, die in vis zijn aangetroffen en schadelijk zijn voor de mens.

Kwik is het meest giftige metaal op aarde. Vette vis is daar extra gevoelig voor: zware metalen worden daarin opgeslagen, ook bij de mens. Vooral ons zenuwstelsel raakt er beschadigd door. Bij een piepkleine ongeboren vrucht, kunnen de gevolgen enorm zijn. Methylkwik, de meest voorkomende vorm ervan, krijgen we uitsluitend binnen door het eten van vis(producten).

Onderzoek¹ heeft al lang aangetoond dat de hoeveelheden methylkwik schrikbarend hoog zijn, vooral in de grootste vissen. Vele internationale organisaties hebben dan ook het advies gegeven vis slechts beperkt te eten. Het Amerikaanse Environmental Protection Agency (EPA) schrijft op 1 juli 2022: “Bijna alle vissen en schelpdieren bevatten sporen van kwik, uit welk water ze ook komen”.

Dioxine is een uiterst giftige substantie, die in de natuur nauwelijks afbreekt. Dioxines zijn zeer giftig en kunnen kanker, problemen met de voortplanting en de ontwikkeling, schade aan het immuunsysteem en een verstoring van de hormoonhuishouding veroorzaken. De WHO waarschuwt² er al voor sinds 2016 (zie ook PCB's). In 2018 zijn de grenswaarden voor dioxine door de EFSA verder verlaagt: “ook bij lage blootstellingen, kunnen er al schadelijke effecten optreden”.

Microplastics, de kleinste plastic deeltjes uit shampoo, cosmetica, synthetische kleding en medicijnen, komen in vrijwel alle vissen voor.

Onderzoek³ toont aan dat ze ziektes en andere problemen veroorzaken bij vis en mens. Hoewel niet alles bekend is, is het beeld wel duidelijker aan het worden.

PCB's (polychloorbifenylen, kankerverwekkende stoffen) mogen niet meer geproduceerd worden echter in vis en visproducten zitten ze nog wel degelijk⁴, vooral die uit vervuilde wateren, omdat ze niet afbreekbaar zijn. Rivierbodems e.d. zijn er soms sterk vervuild ermee. Ook PCB's worden opgeslagen in vet. Op lange termijn zal de hoeveelheid afnemen. Hoe ze ophopen in mensen is amper onderzocht.

Groeihormonen bij kweekvis worden nog steeds gebruikt, laat onderzoek⁵ zien. Vooral de synthetische (genetische gemanipuleerde) hormonen kunnen kanker veroorzaken en worden slecht verteerd, waardoor ze zich ophopen. 

Zware metalen, zoals cadmium, chroom en lood, allen zeer giftige zware metalen, worden ook regelmatig aangetroffen⁶in vis en vormen een gezondsheidsrisico voor vis en mens.

Diverse instanties (o.a. WHO, FDA, Voedingscentrum, RIVM) waarschuwen al lang tegen vervuilde vis, maar doen er vrijwel niets aan. Sommigen zwijgen geheel (o.a. Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit - NVWA, het Voedingscentrum, De Gezondheidsraad), hetgeen onbegrijpelijk en onverantwoord is.

Realiseer je dat het stapeleffect van al deze stoffen vele malen ernstiger is, dan de afzonderlijke effecten, ondanks de individuele normen voor voedsel. Denk bijv. aan additionele effecten van amalgaan vullingen, en/of vaccinaties (die kunnen thiomersal - met kwikverbindingen - bevatten).

Tenslotte over vis eten

Vis eten is helaas niet meer vanzelfsprekend. Pas er mee op! Zeker als je zwanger bent (of wilt worden), je kind de borst geeft of jonger dan 11 jaar bent. Ontgift jezelf regelmatig met bijv. Chlorella, spirulina en zeoliet. Gebruik eventueel een goed getest en plantaardig omega-3 supplement. Je kunt ook wat lijnzaad, walnoten en chiazaad eten.

Als je toch vette vis wilt eten, probeer dan forel uit de zeer schone Duitste stuwmeren te verkrijgen. Ook kun je plantaardige omega 3 van het merk Orangefit gebruiken.

Er is snel meer en beter onderzoek nodig, om de gevolgen in kaart te brengen en de risico's te minimaliseren, alsmede een goed alternatief voor vette vis aan te bevelen door de verantwoordelijke instanties.

 

1 Pandey, Govind, S. Madhuri, A.B. Shrivastav, Contamination of mercury in fish and its toxicity to both fish and humans: an overview, International Research Journal of Pharmacy, November 2012.

2 Dioxins and their effect on human health, 4 October 2016.

3 Bhuyan, Simul, MD., Effects of Microplastics on Fish and in Human Health, Frontiers in Environmental Science, March 2022 | Volume 10 | Article 827289

4 Suominen, K., Occurrence of PCDD/F, PCB, PBDE, PFAS, and Organotin Compounds in Fish

Meal, Fish Oil and Fish Feed, Chemosphere 85 (2011) 300–306.

5 Bagryantseva, Olga, Vladimir Skakun, Ilya Sokolov, Zinaida Gureu, Questions of control of hormone content in fish and other aquatic organisms (metaanalysis), BIO Web of Conferences 37, 00039 (2021).

6 Chatta, Anser Mahmood et al, Detection of heavy metals (cadmium, led and chromium) in farmed carp fish species, marketed at Lahore, Pakistan: A serious health concern for the consumers, International Journal of Biosciences, Vol. 10, No. 4, p. 199-211, 2017.

 

Laatst bewerkt: 02-01-2024

Ω

PS. Wij hebben geen enkel belang bij welke leverancier van producten of diensten dan ook.