Benzodiazepines

Leestijd: ±30 minuten

Deze medicijnen zijn rustgevend, spierontspannend en verminderen angstgevoelens (anxiolytica). Ze worden vaak voorgeschreven door artsen bij stress en inslaapproblemen (als hypnotica). Ze worden populair 'pammetjes' genoemd, vanwege hun naam die eindigt op -pam (lorazepam, oxazepam e.d.). Soms wordt het voor epileptische klachten voorgeschreven, omdat je minder gevoelig wordt voor indrukken vanuit je omgeving of het verminderen van onthoudingsverschijnselen bij het stoppen met alcohol.  

Echter, bij langdurig gebruik zijn er zeer ernstige bijwerkingen aan verbonden: ze veranderen je hersenen en de verslavingskans is groot. Er kunnen zeer zware en langdurige ontwenningsverschijnselen optreden (bij 1:6 personen), met ernstiger symptomen dan waarvoor je het nam. Inmiddels is er veel over bekend.

De continue stress waar veel mensen aan bloot staan tegenwoordig, heeft het gebruikt van benzodiazepine omhooggestuwd tot onvoorstelbare hoogte, vooral in de Verenigde Staten.

Historie van benzodiazepine

Het verhaal van de moderne benzodiazepinen begint een eeuw geleden in Duitsland, waar chemici  middelen ontwikkelden die bekend staan als barbituraten, de eerste synthetische kalmeringsmiddelen.

In 1863 werd barbituurzuur gesynthetiseerd door de Duitse chemicus Adolf von Baeyer. In 1903 verscheen het eerste barbituraat barbital onder de merknaam Veronal als slaapmiddel op de markt.

Hun populariteit explodeerde in de Verenigde Staten tijdens de Grote Depressie van de jaren 1930 en tijdens de tweede wereldoorlog werden er al 1 miljard barbituraten jaarlijks voorgeschreven. Inmiddels kleefden er vele problemen aan, waaronder verslaving, overdosering en was het moeilijk om er vanaf te komen.

In 1955 synthetiseerde Leo Sternbach, een chemicus bij het Zwitserse geneesmiddelenbedrijf Hoffmann-La Roche, het eerste benzodiazepine. Het bedrijf noemde het Librium. Het kwam in 1960 op de markt. Al snel werd het duidelijk dat Librium en andere benzodiazepines, die alleen op recept verkrijgbaar waren, de oude gevaren van tolerantie en afhankelijkheid met zich meedroegen, evenals nieuwe bijwerkingen en een even gevaarlijke en moeilijke ontwenning.

In 1979 leidde Ted Kennedy, senator in Massachusetts, een hoorzitting in de Senaat over de gevaren van benzodiazepines, waarvan Valium (diazepam) nog steeds de bekendste was. Ironisch genoeg zorgde de groeiende bekendheid van Valium ervoor dat de hoorzittingen mislukten. In plaats van wetgeving op te stellen om de groeiende crisis af te wenden, werden de hoorzittingen gedomineerd door een verhaal van de industrie waarin Valium de zondebok was, terwijl de nieuwe benzodiazepines die op de markt kwamen werden aangekondigd als "goede en veilige rustgevers". 

In 1990 lanceerde de American Psychiatric Association een werkgroep om de gevaren te onderzoeken van de toename in het voorschrijven van benzodiazepinen. Zij ontdekten dat tot 80 procent van de mensen die de drugs gebruiken ontwenningsverschijnselen krijgen bij het stoppen. De Britse psychofarmacoloog Dr. C. Heather Ashton, een vooraanstaand medisch expert op het gebied van ontwenning van benzodiazepinen, schat dat ruwweg één op de zes patiënten zal lijden aan een extreme vorm van langdurige ontwenning.

Bron: benzoinfo.com

Wetenschappelijk onderzoek naar benzodiazepine

Er is veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar benzodiazepines en de signalen in vele wetenschappelijke toptijdschriften zijn hetzelfde: zeer ernstige bijwerkingen en alarmerende statistieken.

Onderzoek naar afhankelijkheidsproblemen bij langdurig voorgeschreven benzodiazepinegebruikers (n=1.000), waaronder het meten van het type en de duur van ontwenningsverschijnselen na het staken van benzodiazepine door prof.dr. Catherine M. Pittman, Ph.D., HSPP on the 9th Annual Drug Abuse Symposium, (2018) laat zien dat:    " 96 % van de langdurig voorgeschreven gebruikers ontwenningsverschijnselen bleef ervaren gedurende gemiddeld 14 maanden na het stoppen met benzodiazepinen. Er werd ook gemeld dat naast langdurige ontwenningsverschijnselen, er ook blijvende symptomen kunnen zijn - zoals oorsuizen, angst, motorische symptomen, gastro-intestinale symptomen en paresthesie - die jaren na deze periode kunnen aanhouden".

 

Na een inventarisatie door de Britisch Medical Association lezen we: "Sommige langdurige gebruikers van benzodiazepinen raken volledig gewend aan hun veranderde toestand, hebben hun leven half geleefd, en zijn niet in staat om zich goed te herinneren hoe het was vóór de benzodiazepinen"

Prescribed drugs associated with dependence and withdrawal – building a consensus for action - British Medical Association (2015) 

 

In het zeer gerenommeerde medische tijdschrift PLoS One [h-index 404], lezen we in 2023: "meer dan de helft van de respondenten die lage energie, afgeleidheid, geheugenverlies, nervositeit, angst en andere symptomen ervoeren, gaf aan dat deze symptomen een jaar of langer aanhielden. Deze symptomen werden vaak gemeld als nieuw en los van de symptomen waarvoor de benzodiazepinen oorspronkelijk waren voorgeschreven. Een deel van de respondenten gaf aan dat de symptomen aanhielden, zelfs nadat de benzodiazepinen een jaar of langer waren gestaakt. Veel respondenten meldden ook nadelige gevolgen voor het leven (cursivering toegevoegd).

Ritvo, prof.dr. Alexis D. et al., Long-term consequences of benzodiazepine-induced neurological dysfunction: A survey, PLoS One, June 29, 2023, doi.org/10.1371/journal.pone.0285584

 

In het zeer gerenommeerde Journal of the American Medical Association [h-index 739] lezen we: "... over de risico's en voordelen van benzodiazepinen werden de alarmerende statistieken uit de doeken gedaan dat 12,6% van de mensen in de VS benzodiazepinen gebruikt (4 keer zoveel als in andere landen met een hoog inkomen), dat 17% van hen deze drugs misbruikt en dat het aantal sterfgevallen door benzodiazepinen in de VS de afgelopen 20 jaar is vertienvoudigd" Dat is niet mis te verstaan.

Horowitz, dr. M. A., Wright, dr. J. M., & Taylor, prof.dr. D. (2021). Risks and benefits of benzodiazepines. JAMA, 325(21), 2208. doi.org/10.1001/jama.2021.4513 

Gevolgen van gebruik van benzodiazepine

Er kleven forse mogelijke bijwerkingen aan deze groep medicijnen. Die bijwerkingen nemen toe met je leeftijd. De meest voorkomende zijn:

• slaperigheid 
• vermoeidheid
• afname van de concentratie en geheugenverlies 
• beïnvloeding van de kwaliteit van de slaap 
• toegenomen eetlust en gewichtstoename
• agressief gedrag kan vertonen of in een psychose kan raken
• verminderd libido
• huidreacties
• (episodisch) geheugenverlies
• katergevoel na het wakker worden
• de psychomotoriek kan beïnvloed worden, met vooral bij ouderen, een verhoogde kans op valincidenten met botbreuken

Incidentele (0,01-0,1%), maar zeer ernstige, bijwerkingen kunnen zijn:

• depressie (met name bij hoge doseringen);
• paradoxale reacties zoals acute opwinding, verandering van de psychische toestand en hallucinaties;
• anterograde amnesie (geheugenverlies met onvermogen om nieuwe herinneringen te vormen);
• erythema multiforme (rode vlekken en bulten op de huid);
• Stevens-Johnson-syndroom (hypersensitieve huidreactie);
• toxische epidermale necrolyse (autoimmuun huidreactie);
• Alzheimer's disease¹.

Er kan verslaving optreden, maar niet altijd. Ook neemt de werking niet altijd af in de loop der tijd (waardoor je er meer van moet slikken). Er kunnen (langdurige) ontwenningsverschijnselen zijn, als je er mee stopt.

¹ Billioti de Gage, Sophie Cécile, et al. Benzodiazepine use and risk of Alzheimer's disease: case-control study, The BMJ, 2014 Sep 9:349:g5205. doi: 10.1136/bmj.g5205. Dit is een grote en roemruchte studie door een promovenda met 5 gereputeerde hoogleraren. "Benzodiazepinegebruik is in verband gebracht met een verhoogd risico op de ziekte van Alzheimer"

Die bijwerkingen zijn na het stoppen met benzodiazepines waarschijnlijk blijvend: "De resultaten van het onderzoek zijn belangrijk omdat ze het groeiende bewijs bevestigen dat een reeks neuropsychologische functies aangetast zijn als gevolg van langdurig benzodiazepinegebruik, en dat deze aantasting waarschijnlijk zelfs na het afkicken blijft bestaan".

Crowe, prof.dr. Simon F. and Elizabeth K. Stranks, The Residual Medium and Long-term Cognitive Effects of Benzodiazepine Use: An Updated Meta-analysis, Archives of Clinical Neuropsychology 33 (2018).

Interacties met andere medicijnen en alcohol

Alcohol versterkt de werking van benzodiazepines en ook de werking en onttrekkingsverschijnselen. Het combineren met opioïden, zoals oxycodon, is uit den boze, getuige de crisis in de Verenigde Staten, waar een derde van de gebruikers ook opioïden gebruikt(e), met vele doden als gevolg.

Overheden en instanties over benzodiazepines

Al in 2004 waarschuwde de Britse Chief Medical Officier (CMO) alle artsen: "Artsen worden eraan herinnerd dat benzodiazepinen alleen moeten worden voorgeschreven voor kortdurende behandeling, in het licht van aanhoudende meldingen van problemen bij langdurig gebruik." 

BENZODIAZEPINES WARNING, A communication to all doctors
from the Chief Medical Officer CMO's Update 37, January 2004

De Amerikaanse Food and Drug Aministration (FDA), de voedsel en medicijnen aithoriteit, eist een hoogste graad van bijgewerkte waarschuwing in kader [van de bijsluiter van de producent] om veilig gebruik van benzodiazepine te verbeteren (2020).

Bron: FDA Drug Safety Communication, FDA requiring Boxed Warning updated to improve safe use of benzodiazepine drug class Includes potential for abuse, addiction, and other serious risks, 09-23-2020.

 

In de Amerikaanse Nationale gezondheidsstatistieken lezen we: "Het aantal doktersbezoeken in de V.S. waar benzodiazepines worden voorgeschreven is 27 uit de 100 bezoeken. Daarvan is bijna een derde samen met opioïden, een hele slechte combinatie". Hoe ouder de patiënt is, hoe meer, tot 51% (!), ze worden voorgeschreven.

 

Ons eigen RIVM, de Gezondheid Raad en het Instituut voor Medicijngebruik, het Zorginstituut Nederland de Landelijke Huisartsen Vereniging en de Federatie Medische Specialisten (slogan: "Dag in dag uit werken zij aan het leveren van de beste zorg aan de patiënten.") houden zich allemaal volkomen stil over benzodiazepines (zoekdatum: 6-11-2023). Ongehoord. Het College ter beoordeling van Geneesmiddelen komt niet verder dan één zin in haar notulen: "dit geneesmiddel [daridorexant] zou minder bijwerkingen geven dan benzodiazepines. Het is de vraag of dit daadwerkelijk zo is".

Openbaar verslag van de 981e vergadering van het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen, donderdag 1 juli 2021 te Utrecht, vastgesteld op 23 september 2021. 

Het Ephor geeft voor de kortdurende behandeling van ernstige slaapstoornissen bij (kwetsbare) ouderen de voorkeur aan temazepam, zolpidem of zopiclon, vanwege de aangetoonde effectiviteit bij ouderen, de relatief korte halfwaardetijd en geen accumulatie bij kortdurend gebruik.

Natuurlijke middelen met een vergelijkbaar effect

Een natuurlijke rustgever, vergelijkbaar¹ met oxazepam qua werking, is valeriaan. Er zijn geen bijwerkingen geconstateerd, dat is wel zo fijn.

¹ Shinjyo, Noriko, Guy Waddell, and Julia Green,Valerian Root in Treating Sleep Problems and Associated Disorders—A Systematic Review and Meta-Analysis, Journal of Evidence-Based Integrative Medicine, Volume 25: 1-31, 2020. DOI: 10.1177/2515690X20967323

Ook adaptogenen, zoals ashwagandha, rhodiola en cannabis kunnen je helpen. Ook magnesium heeft een rustgevende werking. Deze middelen kennen géén bijwerkingen en zijn niet verslavend en kennen geen onttrekkingsverschijnselen bij stoppen.

Tenslotte over benzodiazepines

Benzodiazepines kun je redelijk veilig kort (enkele weken tot een maand) gebruiken. Na jaren van gebruik ontstaan er (hersen)afwijkingen die waarschijnlijk onherstelbaar zijn. Ook is de  verslavingskans groot, waardoor er zeer zware en langdurige ontwenningsverschijnselen kunnen optreden (1:6). Kortom, je ruilt een korte termijn 'oplossing' in, tegen een ernstig lange termijn probleem.

Als we benzodiazepines uitplassen en ze in het milieu komen, richten ze forse schade aan: "Dergelijke farmaceutische vervuiling kan sterfte veroorzaken en de ontwikkeling en voortplanting van waterdieren beïnvloeden", aldus een artikel in het zeer gerenommeerde Science [h-waarde: 1283].

Brodin T, Fick J, Jonsson M, Klaminder J. (2013). Dilute concentrations of a psychiatric drug alter behavior of fish from natural populations. Science 339 (6121): 814-5. DOI: 10.1126/science.1226850.

Meer informatie over benzodiazepines

Website(s):

• benzobuddies.org (internet forum voor help en informatie voor afkickers van benzodiazepines)
• benzoinfo.com (Voorlichting over de mogelijke nadelige effecten van voorgeschreven benzodiazepinen)
• benzo.org.uk (website van prof.dr. Heather C. Ashton †)
• cvg-med.nl (College ter beoordeling geneesmiddelen)
• ge-bu.nl (stichting Geneesmiddelen Bulletin, onafhankelijk orgaan dat financieel afhankelijk is van het Ministerie van VWS)
• medicijngebruik.nl (Het Instituut Voor Medicijngebruik is de enige neutrale organisatie die de kwaliteit, veiligheid en betaalbaarheid van het geneesmiddelengebruik verbetert, aldus de site. Haar slogan: 'IVM maakt je beter' is echter volledig misplaatst). 

• The BENZODIAZEPINE Medical Disaster – Prof.dr. Heather Ashton & prof.dr. Malcolm Lader OBE, Expose this 50-year Scandal, Interviewed by Shane Kenny (2018). youtube.com/watch?v=MVoFlGR7Lhs 52 min durend interview, met schokkende feiten

• uiteraard staan er vele filmpjes op Youtube over benzodiazepines, hun ernstige bijwerkingen en hoe je het afbouwt. De meeste zijn slechts gedeeltelijk correct, dus pas er mee op. Richt je tot de betrouwbaarste bronnen, zoals in dit artikel vermeld. 

Boek(en):

• Benzodiazepines: How They Work and How to Withdraw - The Ashton Manual - prof.dr. C. Heather Ashton (2019) Hét medische standaardwerk over de effecten van benzodiazepines op de hersenen en het lichaam en hoe deze effecten worden uitgeoefend.

• THE ASHTON MANUAL - Waarom en hoe te stoppen met benzodiazepinen, - prof.dr. C. Heather Ashton, Nederlandse versie, gratis te downloaden van: nl.wikipedia.org/wiki/Oxazepam

• Rewire Your Anxious Brain: How to Use the Neuroscience of Fear to End Anxiety, Panic and Worry - prof.dr. Catherine M. Pittman & Elizabeth M. Karle (2015).

Artikel(en):

• Prescribed drugs associated with dependence and withdrawal – building a consensus for action - British Medical Association (2015) "...sommige huisartsen lijken de afhankelijkheid van benzodiazepinen te onderschatten en leggen onrealistische tijdschema's op voor het afbouwproces. Onze cliënten klagen voortdurend over te snelle afbouw"

Laatst bewerkt: 07-01-2024

Ω