Rhodiola rosea (roze- , goud- of arctische wortel)

Leestijd: ±25 minuten

Deze arctische plant wordt vooral veel gebruikt om stress te verlichten, vermoeidheid aan te pakken en depressie te verzachten, maar ook om de ziekte van Alzheimer te behandelen, alsmede een burnout snel en effektief te verlichten. Het verbetert de meeste cognitieve functies, zoals je geheugen.

Het is bovendien ontstekingsremmend en bloeddrukverlagend. Het is een adaptogeen, d.w.z. het bevordert je veerkracht of aanpassingsvermogen. Het is niet zo dat de stofjes het werk als zodanig doen, maar de stofjes in Rhodiola activeren de respons van je immuunsysteem en andere systemen, om (weer) evenwicht (homeostase) te bereiken. Het is ook goed voor vrouwen in de menopauze (overgang). Je fysieke uithoudingsvermogen verbetert.

De werking is genoegzaam bekend en aangetoond in wetenschappelijk onderzoek. De ± 200 andere soorten van rhodiola lijken bepaalde kankersoorten, longontstekingen en hartziekten te kunnen behandelen, alsmede mogelijk diabetes type 2, zo blijkt uit recente wetenschappelijke publicaties. 

 

Historie van rhodiola

De oude Griekse arts Dioscorides zou in 77 na Christus geëxperimenteerd hebben met het medicinale gebruik van rhodiola rosea, dat hij rodia riza noemde, zoals vermeld in zijn tekst de Materia Medica. De Vikingen namen rhodiola rosea in in de hoop hun uithoudingsvermogen en kracht te vergroten. In het oude China stuurden keizers hun onderdanen op expeditie naar Siberië op zoek naar "de gouden wortel". Mensen brouwden thee van dit kruid om verkoudheid en griep te behandelen. In Siberië geloven veel mensen dat het drinken van rhodiola rosea thee mensen helpt om lang te leven.

De naam "rhodiola rosea" werd in 1725 bedacht door de Zweedse botanicus Carl Linnaeus. Linnaeus schreef dit kruid voor als remedie tegen aandoeningen als hoofdpijn, hysterie en zelfs hernia's.

Het is een kruid met een lange historie en veelvuldig gebruik.

 

Gebruik van rhodiola

Let er op of het ten minste de gestandaardiseerde sterkte is: minimaal 3% Rosavinen en 2.5% Salidroside. Deze zijn essentieel voor een goede werking. De typische dagdosering is 400 mg,  maar er zijn onderzoeken met 1500mg, zonder bijwerkingen. Neem het 's morgens in, liever niet voor het slapen gaan. Het is mogelijk rhodiola te gebruiken samen met andere middelen, zoals antidepressiva als SSRI's. Raadpleeg altijd een arts. De werking is al merkbaar na enkele dagen. 

Rhodiola heeft synergetische effecten als je het gebruikt met curcumine, saffraan of ginkgo biloba .

Een bijzonderheid is het gebruik van rhodiola door Russische kosmonauten. In de jaren '80 toen het Russische ruimtevaartprogramma werd ontwikkeld, en de soviet-artsen de astronauten trainden op mentale en fysieke belasting, die in de ruimte erg hoog is, kregen zij geen medicijnen maar een combinatie van kruiden. Het belangrijkste kruid was rhodiola, samen met Schizandra chinensis and Eleutherococcus senticuosus (Siberische ginseng).

 

Wetenschappelijk onderzoek naar rhodiola

Er  zijn tientallen wetenschappelijk onderzoeken naar rhodiola gedaan. Hier geven we enkele van de opmerkelijkste studies weer. Steeds weer blijkt de werking van rhodiola te helpen. Opgemerkt zij dat het niet de meest belangrijke vakbladen zijn, waar de resultaten in vermeld staan, op PLoS ONE en Nature na. Wel is het opvallend dat rhodiola in iedere onderzochte situatie duidelijk aantoonbare verbetering brengt.

 

Mentaal

In een literatuurstudie werd geconcludeerd: "Er werden significante resultaten gevonden voor de effecten van het kruid [Rhodiola rosea] op milde tot matige depressie, milde angst en algemene stemming."

Fanaras Konstantinos, Fanaras and prof.dr. Reinhard Heun, The effects of Rhodiola Rosea supplementation on depression, anxiety and mood – A Systematic Review, Global Psychiatry (2019), DOI: 10.52095/gpa.2020.1318

Onderzoek naar de behandeling van burnout symptomen liet zien dat: "De meeste uitkomstmaten lieten een duidelijke verbetering zien in de loop van de tijd. Verschillende parameters waren al verbeterd na 1 week behandeling en bleven verbeteren tot het einde van het onderzoek" (het onderzoek duurde 12 weken, de dagdosis was 400 mg).

Kasper, prof.dr. Siegfried and dr. Angelika Dienel, Multicenter, open-label, exploratory clinical trial with Rhodiola rosea extract in patients suffering from burnout symptoms, Neuropsychiatric Disease and Treatment (2017), dx.doi.org/10.2147/NDT.S12011

Rhodiola zou ook helpen bij de ziekte van Alzheimer: “Huidig onderzoek met R. rosea heeft aangetoond dat het zowel preventieve als beschermende effecten heeft bij AD door de onderdrukking van oxidatieve en nitrosatieve stress in neuronale weefsels”.

Nabavi, Seyed Fazel et al., Rhodiola rosea L. and Alzheimer's Disease: From Farm to Pharmacy, Phytotherapy Research (2016), DOI: 10.1002/ptr.5569

Ook bij depressie lijkt het wat te helpen: “Deze bevindingen suggereren dat R. rosea, hoewel minder effectief dan sertraline, mogelijk een gunstigere risico/batenverhouding heeft voor mensen met een milde tot matige depressie.”

Mao, Jun J. et al., Rhodiola rosea versus sertraline for major depressive disorder: A randomized placebo-controlled trial, Phytomedicine (2015), doi:10.1016/j.phymed.2015.01.010.

Ook voor angst en stress blijkt 400 mg rhodiola te helpen, al in twee weken: “Voor zover wij weten is dit het eerste onderzoek dat de werkzaamheid van Rhodiola rosea L. bij de behandeling van milde angst aantoont.” Tevens vonder de onderzoekers: "Met betrekking tot de secundaire metingen lieten de analyses een significante afname zien in zelfgerapporteerde boosheid, verwarring, depressie en totale negatieve stemming in de behandelgroep".

Cropley, Mark et al., The Effects of Rhodiola rosea L. Extract on Anxiety, Stress, Cognition and Other Mood Symptoms, Phytotherapy Research (2015) DOI: 10.1002/ptr.5486

Bij slaapapneu lijkt rhodiola verlichting te brengen: "Rhodiola kan negatieve emoties zoals angst en depressie verbeteren door het remmen van vrije zuurstofradicalen en lipide peroxidatie bij patiënten met slaapapneu"

Yu, H.L., et al., Effects of rhodiola rosea on oxidative stress and negative emotional states in patients with obstructive sleep apnea, Journal of clinical Otorhinolaryngology (2019) 10.13201/j.issn.1001-1781.2019.10.013

 

Fysiek

In een onderzoek naar chronische vermoeidheid bleek: "de toediening van 2 ×200 mg WS® 1375 [Rhodiola rosea extract] gedurende 8 weken zorgde voor een aanzienlijke verbetering van langdurige of chronische vermoeidheidssymptomen" 

Lekomtseva, Yevgeniya et al., Rhodiola rosea in Subjects with Prolonged or Chronic Fatigue Symptoms: Results of an Open-Label Clinical Trial, Complementary Medicine Research (2017) DOI: 10.1159/000457918

 

Ook bij COPD, een longsyndroom, werd verbetering geconstateerd met Rhodiola crenulata, een andere rhodiola variant: "Over een behandelingsperiode van 12 weken verbeterde Rhodiola crenulata de ademhalingscyclus en de ventilatie-efficiëntie bij patiënten met COPD tijdens incrementele maximale inspanning”.

Chuang, Ming-Lung et al., Adjunctive Treatment with Rhodiola Crenulata in Patients with Chronic Obstructive Pulmonary Disease – A Randomized Placebo Controlled Double Blind Clinical Trial, PloS ONE (2015) doi:10.1371/ journal.pone.0128142

 

Diabetes type 1 blijkt met rhodiola bij ratten te verbeteren: "Daarom leveren deze bevindingen bewijs ter ondersteuning van rhodiolawaterextract als middel voor de behandeling van hyperglykemie bij diabetische aandoeningen bij ratten"

Niu, Chiang-Shan et al., Antihyperglycemic action of rhodiola-aqeous extract in type1-like diabetic rats, BMC Complementary and Alternative Medicine (2014) doi:10.1186/1472-6882-14-20.

 

Ook bij diabetes type 2 zijn er sterke aanwijzingen dat rhodiola helpt:“Deze bevindingen geven aan dat Rhodiola rosea een aantrekkelijke kandidaat is voor verder onderzoek naar de behandeling van type 2 diabetes”. Bloedsuiker waarden waren significant gedaald, volgens het onderzoek in Nature, een top-wetenschappelijk blad.

Jafari, Mahtab et al., The impact of Rhodiola rosea on biomarkers of diabetes, inflammation, and microbiota in a leptin receptor-knockout mouse model, Nature Scientific Reports (2022), doi.org/10.1038/s41598-022-14241-7

 

Bloeddrukverlaging werd geconstateerd bij ratten in een onderzoek: "toediening van 100 mg/kg/dag SAL gedurende 4 weken verlaagde niet alleen significant de bloeddruk, en verlichtte de cerebrovasculaire contractiele activiteit bij diabetische GK ratten, wat suggereerde dat SAL behandeling een combinatietherapie zou kunnen zijn voor het verlagen van de bloedglucose en het tegelijkertijd verlagen van de bloeddruk bij diabetes."

Ma, Yu-Guang et al.,Salidroside contributes to reducing blood pressure and alleviating cerebrovascular contractile activity in diabetic Goto-Kakizaki Rats by inhibition of L-type calcium channel in smooth muscle cells, BMC Pharmacology and Toxicology (2017) DOI 10.1186/s40360-017-0135-8

 

In het zeer gerenommeerde blad PLoS ONE is een experiment met fruitvliegjes gedaan, die gevoed werden met rhodiola: hun levensverwachting nam (sterk) toe: "van bijzonder belang is onze bevinding dat R. rosea voeding in combinatie met een laag gistgehalte (0,3%) resulteerde in enkele van de langst levende laboratoriumvliegen, met een gemiddelde levensduur van meer dan 90 dagen en een maximale levensduur van meer dan 120 dagen in beide geslachten." De 'standaard' levensverwachting van drosophila is ± 50-70 dagen, en een maximum van 90 dagen, dus we spreken ongeveer van een verdubbeling van de levensverwachting.

Schriner, Samuel E. et al., Extension of Drosophila Lifespan by Rhodiola rosea through a Mechanism Independent from Dietary Restriction, PLoS ONE (2013) doi.org/10.1371/journal.pone.0063886

Russische wetenschappers pleitten voor het gebruik van adaptogenen, waaronder rhodiola rosea (dibazol, Eleutherococcus, Rhodiola rosea, Scutellaria Baicalensis), als preventie tegen Covid-19 in een onderzoek (vertaald uit het Russisch): "Deze eigenschappen van dibazol maken het mogelijk om het samen met kruidenadaptogenen (tincturen van Eleutherococcus, Rhodiola rosea, Scutellaria Baicalensis) aan te bevelen voor de preventie van infectie met het coronavirus"

Vershinina, dr. Sofia F. and prof.dr. Kassinia V. Yaremenko, Adaptogens as potential drugs for prevention of infectious diseases, Reviews on Clinical Pharmacology and Drug Therapy (2022) DOI: https://doi.org/10.17816/RCF20199-104

 

Sportprestaties

In Russische studies naar sportprestatie blijkt dat "Rhodiola rosea lijkt een veilig, effectief kruidensupplement te zijn dat de gebruiker een duidelijk concurrentievoordeel geeft door zowel het fysieke als mentale uithoudingsvermogen te verbeteren en de hersteltijd te versnellen - zonder de normale fysiologische functies te verstoren"

Abidoff, prof.dr. Musa MD and prof.dr Zakir Ramazanov, Rhodiola rosea, The Herbal Heavyweight from Russia, Muscle development (2003) 

 

Tenslotte over rhodiola

Rhodiola is een veilig en buitengewoon werkend supplement met vele toepassingen. Zelfs het kritische European Medicine Agency is positief over de werking van rhodiola rosea¹ bij stress: "Arctic root kan gebruikt worden voor de tijdelijke verlichting van symptomen van stress, zoals vermoeidheid en een gevoel van zwakte". Dus probeer het gerust, het kan je versteld doen staan. In het uitgebreidere hoofddocument² worden de volgende claims ondersteund: zenuwstelselaandoeningen: hoofdpijn, nervositeit, slapeloosheid, duizeligheid, maagdarm-stoornissen: misselijkheid, braken.

¹ Herbal medicine: summary for the public, Arctic root Rhodiola rosea L., rhizoma et radix, EMA/HMPC/289537/2012, 12 July 2013, Committee on Herbal Medicinal Products (HMPC).

² European Union herbal monograph on Rhodiola rosea L., rhizoma et radix Draft – Revision 1, EMA/HMPC/24177/2023

 

Meer informatie over rhodiola

Boek(en):

  • The Rhodiola Revolution: Transform Your Health with the Herbal Breakthrough of the 21st Century - by Richard P. Brown, Patricia L. Gerbarg, Barbara Graham (2005). Buitengewoon boek over hoe de soviets destijds met Rhodiola rosea hun kosmonauten hielpen om de zware omstandigheden in het MIR ruimtestation aan te kunnen, zowel fysiek and psychisch.

Artikel(en):

  • Anghelescu, Ion-George et al., Stress management and the role of Rhodiola rosea: a review, International Journal of Psychiatry in Clinical Practice (2017) DOI: 10.1080/13651501.2017.1417442.
  • Bijsluiter rhodiola Arkocaps (2009)

  • Informatieblad wisselwerking ashwagandha, rhodiola en Griffonia simplicifolia met antidepressiva - dr. M.F. Vrolijk en drs. H.P. van Steenwijk, Maastricht University (2020).

Laatst bewerkt: 06-12-2024

Ω